| |
Bu bölümde Dersim yöresine ait yemeklere yer verilmiştir.
1.GÖMME (ZILFET):
Yöremizde hazırlanan en eski yemeklerden olan gömme değişik hazırlama ve servis şekillerine göre zılfet, borani, parğaç, deve lokması gibi isimler alırlar. Ayrıca bulgurlu ve içli gömme çeşitleri de mevcuttur.
Malzemesi: 1kg un, 1kg ayran veya yoğurt, 500gr. tere yağı, 2 baş sarımsak Yapılışı: Özellikle kış mevsiminde yapılan, ilçemize özgü bir yemek çeşididir. Asıl gömme, killi bir topraktan yapılmış özel bir ocakta pişirilmekle beraber bazen iki saç arasında da pişirilir. Hazırlanan hamura (mayasız olacak) ocağın büyüklüğüne göre kalın ve yuvarlak bir ekmek şekli verilir. Kızgın ocağın tabanı temizlendikten sonra ocağa konur, üzerine saç kapatılır, ateş örtülür ve pişirilmeye bırakılır. İyice pişirilen ekmek çıkarılıp soğutulduktan sonra, orta kısmı tabak şeklinde oyulup ekmekler ufaltılır (küçük küçük doğranır) oyulan kısma yerleştirilir. Kenarlarına sarımsaklı yoğurt dökülür. Gömmenin üst kabuğu yuvarlak şeklinde kesilerek ortası delinir. Ufalanmış gömmenin üst tepesine konur üzerine eritildiği kızgın tere yağı dökülür.
2.AYRAN ÇORBASI:
Malzemesi: 1 veya 2 kg ayran, 1 kaşık tuz, bir kaşık (avuç) un, 1 adet yumurta, 500 gr. döğme, 1avuç nohut, (yabani nane). Yapılışı: Bakır bir tencere içine ayran konarak içine un, tuz,yumurta sarısı ilave edilir ve iyice karıştırılır. Kaynayıncaya kadar tahta kaşıkla karıştırılmaya devam edilir. Önceden ıslatılmış nohut ilave edilir. Nohut biraz piştikten sonra döğme katılır, 20-30 dakika kaynatıldıktan sonra yarpuz (yabani nane) konur. Taze yarpuz daha iyi tat verir. Mevsim kış ise kuru nane karıştırılır. 5 dakika daha kaynatılır. Servis yapılır. Soğuk olarak da içilebilir.
3.HEYRE(GEBOL):
Kaynatılmış tuzlu suya un ilave edilir. Katılaşıncaya kadar karıştırılır. Sahana(tepsi) konduktan sonra ortası açılarak eritilmiş tere yağı, kenarlarına sarımsaklı ayran dökülür. Yemek yenmeye hazırdır. Bazen de bu yemeğin ununa bulgur ilave edilerek gebol adı verilen yemek de yapılır.
4.SİRIN(Nane sire-Sarımsaklı ekmek):
Malzemesi: mayasız hamurla yapılmış yufka (pişmiş olarak) 2 veya 4 diş, sarımsak, yoğurt tere yağı. Yapılışı : Yufka ekmekler yuvarlanarak (rulo şekline getirilerek) küçük parçalar halinde koparılıp sarımsaklı yoğurda batırılıp tepsi veya tabağa dizilir. Yağ iyice kızdırılır,tabağa dizilen ekmeğin üzerine dökülür(gezdirilir).Servise sunulur.
5.KEŞKE:
Yöremizde iki şekilde pişirilir: I.Malzemesi:Ayran,ufak bulgur,tereyağı,tuz Yapılışı:Ayran,ufak bulgur,tuz tencereye konur.Kaynayıncaya kadar karıştırılarak pişirilir. Pişme işleminden sonra geniş bir sahana (tabağa) alınır,ortası çukurlaştırılır.Çukurlaştırılan yere kızdırılmış tereyağı konur.Tahta kaşıkla yenmeye başlanır.Tereyağlı kısım bitince sarımsaklı yoğurt veya ayran dökülerek de yenebilir. II.Malzemesi:Un,bulgur,su,tuz,tereyağı,pekmez Yapılışı:Un,bulgur,su,tuz tencereye konur.(göz kararınca veya kişi sayısına göre) Kaynayıncaya kadar oklava ile karıştırılır. Tam kıvamına gelinceye kadar pişirilir.Piştikten sonra geniş bir sahana alınır.Ortası çukurlaştırılarak bu kısma içine pekmez katılmış eritilmiş tereyağı dökülür.Tereyağı eritilirken içine pekmez katılması ve bir taşım pişirilmesi esnasında karıştırılması gerekmektedir.Servise sunulur.
6.KELDAŞ:
Malzemesi:Kurut ayranı,soğan,kavurma,yağ,tandır ekmeği veya yufka ekmeği. Yapılışı:Soğan halka şeklinde doğranır,kavurma,yağ ve salça ile kavrulur.Üzerine yavaş yavaş kurut ayranı dökülerek kaynayıncaya kadar karıştırılır.20 dakika pişirilmeye bırakılır.Bir sahan içine ekmeği veya pişmiş yufka ekmeği (yörede fetir ekmeği de denir) doğranır.Küçük parçalar halinde doğranmış ekmeğin üzerine dökülür.Sabah kahvaltısında yenir. Kurut:Törede yoğurt ikinci kez pişirilir.Süzeklere (bez) konur,suyu iyice alındıktan sonra güneşte küçük topaklar halinde kurutulur.Büyüklüğü yumurta kadardır.Kış mevsiminde ayran haline getirilerek çorba,keşkek,keldaş için kullanılır.Halk arasında çurtan olarak ta adlandırılır.
7.BINBAR DOLMASI:
Malzemesi:Küçük baş hayvan bağırsağı (temizlenmiş şekli ile),ince bulgur,tuz,tahta tokmakla tahtada dövülmüş kıyma,baharat,reyhan. Yapılışı:Bulgur,kıyma,salça,baharat,reyhan bir kap içinde su ile karıştırılarak az sulu bir şekilde temizlenmiş bağırsakların iç kısmı dışa gelecek şekilde doldurulur.Uçları bağlanır ve bakır tencerede mantız üzerinde kömür ateşi ile haşlanarak pişirilir.Pişme işleminden sonra tavada ısıtılmış yağda kızartılır.Kızartma işleminden sonra küçük parçalar halinde (dolma şekli bozulmadan) doğranarak servis yapılır.
8.DÜĞÜN ÇORBASI:
Kemikli et haşlanır.İyice haşlandıktan sonra doğranmış soğan eklenir.Tekrar karıştırılır. Islanmış nohut eklenir,ateşte pişirilmeye bırakılır.İyice piştikten sonra ocaktan indirilir ve yenmeğe hazır hale gelmiş olur.
9.EŞKENE-İŞKENE:
Malzemesi:Yufka ekmek,haşlama suyu (soğan,kavurma,tavuk eti,patates). Yapılışıişirilmiş yufka ekmeği doğranarak tepsiye konur.Üzerine bol soğanlı,kavurmalı haşlama suyu dökülür.Bazen yufka ekmeği yerine kurumuş ekmek parçaları da kullanılır.
10.HASİDE:
Pekmez su ile karıştırılarak şerbet haline getirildikten sonra un ilavesiyle elde edilen bir yemek çeşididir.
11.NANE ŞILKİ (Taş ekmeği):
Malzemesi:Un,yumurta,su,tereyağı,şeker,tuz. Yapılışı:Un,su,yumurta,tuz bir kapta karıştırılır.Bulamaç haline getirilir.Kızgın taş veya saç yağlı bezle temizlenir.Bulamaç kepçe ile üzerine dökülür.Taşın üstündeki ekmekler piştikten sonra bir tepsiye alınarak üst üste dizilir.Baklava dilimi doğranır.Üzerine şeker şerbeti ve tereyağı dökülür.Yemek servise hazırdır.
12.PATİLE (Lortek-Kılç-Muska):
Ekmek hamuru oklava ile açılır.İçine çökelek,soğan,maydanoz veya kavurmalı bulgur serilir.Ekmek hamuru ikiye katlandıktan sonra üçgen şeklindeki görüntüsüyle saçta pişirilir.Bu şekilde yenebileceği gibi ekmekler doğranarak üzerine eritilmiş tereyağı dökülerek de yenir.
13.LOPIK (Köfte,içli köfte):
Malzemesi:Bulgur, un, kıyma veya kavurma,tuz, soğan, baharat Yapılışı:Bulgur suda az kaynatılarak yumuşatılır. Yumuşayan bulgura leğende biraz un karıştırılarak yoğrulur. Bir baş soğan doğranarak kıyma veya kavurmaya karıştırılır. İsteğe bağlı olarak baharat kullanılabilir. Bu iç hazırlandıktan sonra bulgur ceviz büyüklüğünde topaklar haline getirilir ve baş parmakla içi açılır. Hazırlanan kıymalı, soğanlı iç doldurulduktan sonra topak bulgurun ağzı kapatılır. Hazırlanan köfteler kaynatılmış suya bırakılır. Yaklaşık on dakika kaynadıktan sonra ocaktan indirilir. Bu köfteler bütün olarak yenebileceği gibi bir sahanda doğranarak üzerine tereyağı dökülerek de yenebilir.
|
|
